Malaayiin Muslimiin ah oo ku nool daafaha caalamka ayaa ku dhow inay billaabaan bisha Ramadaan oo si weyn loo sugayo, Ramadaan waxa ay tahay bilaha ugu barakeysan taariikhda Islaamka.
Waxay astaan u tahay markii Quraanka, maadaama ay tahay bishii uu soo degay Qur’aanka kariimka ah.
Muddada soonka oo ah bisha oo dhan ayaa waxa ay tahay mid kamid ah shanta tiir ee Islaamka, waxa ay waajib ku gatan dhamaan muslimiinta kuwooda qaangaarka ah in ay gutaan acmaasha Bishan barakeysan.
Inta lagu jiro Ramadaanka, sida caadiga ah waxaa Meesha ka baxaya jadwalka maalinlaha ah iyo cunnooyinka la cuno ee quraacda, qadada iyo cashada, taas oo beddelka la cuno cunnada afurka iyo suxuurta oo dad badan aysan xilliga suxuurta wax cunin.
Kaliya dadka caafimaadkoodu wanaagsan yahay ayaa sooma si aysan ulasii kulmin khatar caafimaad, kuwa xanuunsan, carruurta aan qaan gaarin, haweenka uur leh, kuwa naaska nuujinaya ama dumarka caadada qaba iyo dadka safarka ah ayaa dhamaantood loo fudeydiyay iyaga oo afuri kara dibna kasoo celinaya.
Haddaba cunto noocee ah ayaad u baahan tahay maadaama uu jadwalkaagu si guud is bedel ku imaanayo, si aad isaga ilaaliso tabar yarida adigoo gudanaya waajibaadka Ramadaanka iyo howlmaalmeedkaaga nolosha ee caadiga ah?
Maxaa ugu habboon xilliga suxuurta?
XIGASHADA SAWIRKA,GETTY IMAGES
Suxuurta waa cunnada ugu muhiimsan ee bisha Ramadaan, waana sunno in qofka muslimka ah uu soo tooso xilliga suxuurta si uu ugu yaraan xitaa wax u kabbado.
Suxuurtu waxay ku saabsan tahay u diyaar garowga maalintaada soonqaad, cunista cunnada saxda ah waa muhiim si loo ilaaliyo nafaqada jirka iyo firfircoonida shaqsi ahaaneed.
“Nabigu NNKH waxa uu na faray suxuurta waxa uuna ku tilmaamay in ay barako ku jirto, waxaa kujirta barako cunno, sidoo kale Nabigu, waxa uu ku cel celiyay “ku dadaala suxuurta”, ayuu yiri Shekh Suldaan Maxamed Muuse oo kamid ah culimada Soomaaliyeed.
Waxa uu sii raaciyay in suxuurtu ay kamid tahay waxyaabaha khayriga ah ee ilaahay uu ummadda ku baaqi yeelay, iyo sidoo kale in la khilaafo ahlu kitaabka kale si soonkoodu uu keenna uga duwanaado.
XIGASHADA SAWIRKA,X
Marka laga eego xagga dhakhaatiirta iyo dadka ku takhasusay culuumta nafaqeynta waxa ay faraan in cunnooyinka qaar ay muhiim u yihiin muslimiinta gudanaya waajibaadka bisha Ramadaan ee sooman.
“Inta lagu guda jiro bisha Ramadaan, si aad u dheelli tirto tamarta iyo nafaqooyinka uu jirku u baahan yahay maalintii, waa inaad cuntaa cuntooyinka qani ku ah borotiinka,, fiitamiinnada, iyo macdanta, waana inaad hubisaa inaad cabto biyo kugu filan,” ayuu yiri Ismet Tamer oo ka faallooda arrimaha nafaqeynta.
Waxa uu ku talinayaa in la qaato suxuur fudud, caafimaad ah.
“Kahor qorrax soo baxa, waxaad cuni kartaa waxyaabaha caanaha laga sameeyo iyo khudaarta, ukunta, yaanyada, iyo qajaarka. Intaa waxaa dheer, waxaad mar walba ku raaxaysan kartaa maraq, khudaar lagu sameeyay laguna kariyay saliid saytuun,” ayuu yiri.
Daraasadaha qaarkood waxay muujinayaan in raashinka qar laga helo ilaha sida digirta, iyo galleyda ay kordhin kataan daganaan maskaxeed buuxda in ka badan 30%.
“Sidoo kale waa inaad cabtaa cabitaan si aad u hesho qoyaan badan oo jirkaaga gala,” ayey ku taliyeen dhakhaatiirta iyaga oo ka digaya in la cunno ay cusbadu ku badantahay.
XIGASHADA SAWIRKA,GETTY IMAGES
Cunnooyinka cusbada badan ayaa kaa dhigi kara kuwo oon badan ku dareensiiya ama harraadsan, taasina waa waxa ugu muhiimsan ee ee aad mudnaanta siin karto si maalintaada soonqaad aadan u harraadin.
Kafeeyada noocyadooda kal duwan waxa lagu taliyaa in laga fogaado waliba xilliga suxuurta si looga hortago harraadka waxaana habboon in la cabbo ku dhawaad laba ilaa saddex litir oo biyo ah inta u dhaxaysa afurka iyo suxuurta.
Maalmo kooban ayaa ka dhiman bisha barakeysan ee Ramadaan oo ah bil ay Muslimiintu si weyn u sugayaan.
Dunida Islaamka ayaa looga diyaar garoobaa Bishan iyadoo lagusoo dhaweeyo marxabbo iyo farxad maadaama ay ku asteysan bil cibaado oo muslimiinta kuweyn.
BBC
