Dhacdada ku saabsan hubka lagu qabsaday magaalada Caabudwaaq oo xogtiisa iyo mas’uuliyadda cidda lehba weli la isku tuurtuurayo ayaa waxa uu u muuqdaa mid bannaanka u soo saaraya loollan siyaasadeed lafa-jebis ah oo in muddo ah ka dhex jiray awooddo iyagu is diiddan, balse dhammaantood ay Villa Somalia wada doonayso.
Dhinacyadan oo kala ah madaxda hadda ka talisa Galmudug iyo musharraxiinta u hanqal-taagaya inay talada maamulkaas dhaxlaan ayaa dhammaantood ku howlgalaya kalsooni iyo isku-halleyn ay ku qabaan Madaxweyne Xasan Sheekh, maadaama ay wada aaminsan yihiin in taageerada dawladda dhexe ay muhiim u tahay gaarista damacooda. Waxaase layaab ah in loolanka dhexdooda ah uu galaafanayo sumcadda iyo ujeeddooyinka siyaasadeed ee Madaxweyne Xasan.
Dhacdooyin dhowr ah oo labadii sano ee la soo dhaafay Galmudug ka dhacay ayaa tusaale fiican u noqon kara sida ay awoodaha is-riixaya ee wada heysta raalli-ahaanshaha Xasan Sheekh ay haddana sababta ugu noqdeen guuldarrooyin waaweyn oo soo gaaray qorshayaashii waaweynaa ee Madaxweynaha.
Mid ka mida tusaalayaasha muhiimka ee loo soo qaadan karo waa hawlgalladii dib-u-xoreynta ee dartood uu Madaxweynuhu dhowr billood goballada dhexe ugu maqnaa, kuwaas oo ugu dambeyn dhabar-jebin kala kulmay legdanka is-diiddanayaasha uu Madaxweynuhu wada doonayo ee reer Galmudug.
Madaxweynaha Galmudug, Axmed Qoorqoor, markii uu ka badbaaday weerarkii “Laas Gacameey” waxaa xoogeystay hadal-haynta ku saabsan inuu mas’uuliyadda weerarkaas ku eedeeyay Taliyihii NISA ee xilligaas Mahad Salaad. Waa markii ugu horreysay, taariikhda casriga ah, ee mas’uuliyiin xilal sare ka haaya dalka ay isku eedeeyaan argagaxisanimo, waxayse ahayd arrin aan sidii ay u cusleyd loo cusleysanin in Madaxweyne dowlad Goboleed uu tuhmo Taliye Sirdoon.
Qoorqoor waxaa loo arkayay nin fursaddii weerarka AS uga faa’ideysanaya dano siyaasadeed si uu meesha uga saaro Mahad Salaad oo uu uga baqayay inuu kursigiisa damacsan yahay. Laakiin ujeeddadii uu lahaa waxaa u suurtogaliyay Madaxweyne Xasan Sheekh, oo aan wax dan ah ka lahayn is-eedeynta iyo is-tuhunka mas’uuliyiintaas xilalka muhiimka ah haaya, xilligaasna waxaa uu Madaxweynuhu ku qasbay Taliyihiisa NISA inuu ka tago Galgaduud oo uu Muqdisho ku laabto, taasoo fursad u noqotay Qoorqoor oo ninkii uu saameyntiisa ka didsanaa si fudud uga bixiyay xeyndaabkiisa.
Muddo kaddib waxaa haddana maanta loollan dhibaatadiisa wata uu ka dhexeeyaa Qoorqoor iyo Liibaan Axmed Xasan oo ah musharrax Madaxweyne oo Galmudug ah, kana mid ah dadka ku dhow dhow Madaxtooyada Soomaaliya.
Qoorqoor oo isku arka in uu ka soo adkaaday saaxiibkii hore ee Madaxweyne Xasan Sheekh, Mahad Salaad, ayaa mar kale isku dayaya in uu u quus-gooyo Liibaan, si uu ugu kaliyoobo fursadda maamulidda Galmudug oo uu taageerada Xasan Sheekh uga talo-galayo. Waa is-dibrin iyo is-dibin-daabin siyaasadeed oo mar walba cidda ku khasaaraysa ay tahay Villa Somalia.
Madaxweyne Xasan Sheekh, tan iyo markii uu xafiiska dib ugu soo laabtay May 2022, waxa uu u muuqday mid ku howlgalaya siyaasad keli-socod ah, isaga oo meel iska dhigay jiheynta iyo kala-qabashada saaxiibbada iyo xubnaha kale ee maamulkiisa ka tirsan. Hab-dhaqankan waxa uu dhiirrigeliyay isqabqabsiga iyo loollanka gudaha ah, kaas oo noqday mid xiriirsan min xafiiska Madaxtooyada illaa xafiisyada kale ee dawladda iyo weliba dawlad-gobaleedyada qaar.
Fagaarayaasha Siyaasadda waxaa caan ka ah oo oraah sifeynaysa hab-maamulka Madaxweynaha, taas oo dhaheysa: “ninkii raaya ayaa reerka u haraya”, oo la macno ah in Madaxweynuhu uu isku fiirsado laba kasta oo loollamaysa, xataa haddii dhexdooda ay ku dhimanayso maslaxadda guud ee dalka.
W/Q. Wariye Golfyare
